ΤΙ ΜΠΟΡEI ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΕΔΩ;

Το Γεωπάρκο Τροόδους
Το Γεωπάρκο Τροόδους εκτείνεται στον ορεινό όγκο της οροσειράς του Τροόδους από την υψομετρική ζώνη των 300 m μέχρι και την ψηλότερη κορυφή της οροσειράς (και του νησιού), τη Χιονίστρα με υψόμετρο τα 1952 m. Η έκταση του ανέρχεται στα 1147 Km2, έκταση η οποία αντιστοιχεί στο 45% της συνολικής έκτασης της οροσειράς του Τροόδους και το 15% της συνολικής έκτασης της Κύπρου. Το Γεωπάρκο Τροόδους διοικητικά εμπίπτει σε τρεις επαρχίες, Λευκωσίας, Πάφου και Λεμεσού. Στο Γεωπάρκο περιλαμβάνονται τα διοικητικά όρια 110 οικισμών, μέσα από τους οποίους παρουσιάζεται, πέρα από τη συναρπαστική τοπική γεωλογία με το μοναδικό φυσικό περιβάλλον του Τροόδους, η μακρόχρονη ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών καθώς και τα ήθη, τα έθιμα και οι παραδόσεις του ντόπιου πληθυσμού.

Το 2015 το Γεωπάρκο Τροόδους εντάχθηκε επίσημα στο Δίκτυο των Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO, το οποίο αποτελεί ένα εθελοντικό και μη-κερδοσκοπικό Δίκτυο ανταλλαγής και συνεργασίας Εθνικών Γεωπάρκων. Το Δίκτυο των Παγκόσμιων Γεωπάρκων δημιουργήθηκε με σκοπό την προστασία, ανάδειξη και προβολή τόσο της γεωλογικής, όσο και της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς αγροτικών περιοχών της Ευρώπης, αναπτύσσοντας και προωθώντας εκπαιδευτικές και γεωτουριστικές δραστηριότητες με υψηλές ποιοτικά προδιαγραφές. Μέσα από τη συμμετοχή τους στο Δίκτυο, τα Γεωπάρκα έχουν τη δυνατότητα συνεργασίας και βέλτιστων πρακτικών καθώς και να συμμετέχουν από κοινού σε έργα και προγράμματα για την ανάπτυξη προτύπων ποιότητας για όλα τα προϊόντα και πρακτικές που αφορούν στα Γεωπάρκα.

Στην περιοχή του Γεωπάρκου Τροόδους έχουν δηλωθεί πενήντα (50) γεώτοποι, έντεκα (11) εγκαταλειμμένα μεταλλεία και ο αρχαιολογικός χώρος στη Σκουριώτισσα, ως τα σημαντικότερα γεωλογικά και μεταλλευτικά στοιχεία της περιοχής. Για την ανάδειξη της σημαντικής επιστημονικής αξίας των γεωλογικών αυτών στοιχείων έχουν τοποθετηθεί ενημερωτικές πινακίδες που εξηγούν με όσο το δυνατό πιο απλό τρόπο στους επισκέπτες τη σύνθετη γεωλογική ιστορία της περιοχής.

Η γεωλογία του Τροόδους
Η οροσειρά του Τροόδους αποτελεί το κυρίαρχο μορφολογικό στοιχείο της Κύπρου, καταλαμβάνοντας το κεντρικό τμήμα του νησιού. Η οροσειρά γεωλογικά αποτελεί ένα οφιολιθό σύμπλεγμα, ορισμός που δόθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα στα πετρώματα σερπεντινίτη, λόγω της προσομοίωσης του χρώματος και του σχήματος του πετρώματος (γκριζοπράσινο όφις και λίθος). Στη δεκαετία του 1960, με την αποδοχή της θεωρίας των λιθοσφαιρικών πλακών, ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει μια ομάδα βασικών και υπερβασικών πυριγενών πετρωμάτων και χημικών ιζημάτων.

Το Τρόοδος αποτελεί κομμάτι του ωκεάνιου φλοιού της Θάλασσας της Τηθύος, αντιπροσωπεύοντας δηλαδή κομμάτι του ωκεάνιου φλοιού του ανώτερου μανδύα της γης. Η οροσειρά του Τροόδους, σχηματίστηκε στον άξονα διάνοιξης του πυθμένα της Τηθύας θάλασσας, λόγω της απομάκρυνσης των λιθοσφαιρικών πλακών της Ευρασίας και της Αφρικής πριν από 92 εκατομμύρια χρόνια (Ανώτερη Κρητιδική περίοδος). Η Τηθύα θάλασσα κατά τη διάρκεια της Μεσοζωϊκής περιόδου (65,5-251 εκατομμύρια χρόνια πριν) ήταν ένας ωκεανός που εκτεινόταν από τη σημερινή Ισπανία μέχρι και πέρα από την Ινδία. Σήμερα, η Μεσόγειος Θάλασσα και ο Εύξεινος Πόντος αποτελούν απομεινάρια του ωκεανού αυτού. Καθοριστικό στάδιο της γεωγένεσης του Τροόδους αποτέλεσε και η σύγκρουση της Αφρικανικής Πλάκας πριν από 70 εκατομμύρια χρόνια με τον ωκεάνιο φλοιό, γεγονός που οδήγησε στην αποκοπή και περιστροφή του όρους Τροόδους και την προσκόλληση τεράστιων κομματιών της καταβυθιζόμενης πλάκας στα πετρώματα του Τροόδους. Πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια, καταγράφηκε νέα τεκτονική αστάθεια στην περιοχή, η οποία οδήγησε στην ανύψωση του Τροόδους πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, υπό τη μορφή νησίδας (όπως και το Δάσος Λεμεσού και στη συνέχεια η οροσειρά του Πενταδακτύλου πριν από 10 εκ. χρόνια). Τα διάφορα διαβρωτικά φαινόμενα των πετρωμάτων του Τροόδους (αλλά και των άλλων κορυφών) κάλυπταν την επιφάνεια των νησίδων, ή/και μεταφέρονταν και αποθέτονταν στις θαλάσσιες λεκάνες που περιέβαλλαν τις νησίδες.

Σήμερα, ο οφιόλιθος του Τροόδους αποτελεί έναν από τους καλύτερα διατηρημένους οφιόλιθους στον κόσμο και συνιστά πόλο έλξης για επισκέπτες. Ο επισκέπτης στην περιοχή της οροσειρά του Τροόδους, έχει την δυνατότητα όσο ανεβαίνει στις ψηλότερες κορυφές του όρους, να συναντά γεωλογικούς σχηματισμούς που βρίσκονται προς τον μανδύα της γης, δηλαδή είναι σαν να κατεβαίνει προς τα κάτω της γης.

Η Μαραθάσα στο Γεωπάρκο Τροόδους
Το οφιολιθικό σύμπλεγμα του Τροόδους αποτελείται από μια ομάδα βασικών και υπερβασικών πυριγενών και χημικών ιζημάτων. Τα πετρώματα της περιοχή της Μαραθάσας είναι πυριγενούς προέλευσης με συγκεκριμένες ιδιότητες που προσδίδουν στο τοπίο ένα ιδιαίτερο σχήμα και χρώμα. Τα πετρώματα αυτά διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο ως προς την ανάπτυξη σημαντικού αριθμού υπόγειων υδροφορέων, που παρέχουν σημαντικές ποσότητες νερού άριστης ποιότητας. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι, πολλά από τα χωρία της Μαραθάσας κατά το παρελθόν παρουσίαζαν έντονη οικονομική δραστηριότητα λόγο της άμεσης και έμμεσης παρουσίας άφθονων ποσοτήτων νερού: νερουλλάδες του Μουτουλλά, βυρσοδεψία στον Πεδουλα, ξυλοσχιστικές βιομηχανίες στον Κάμπο λόγω παραγωγικότητας των δασών στην ευρύτερη περιοχή, νερόμυλοι κ.ά. Άξιο αναφοράς είναι και το γεγονός ότι στην περιοχή της Μαραθάσας καταγράφεται αξιόλογος αριθμός θειούχων πηγών (κοινότητα: Καλοπαναγίωτη, Μουτουλλά, Τρείς Ελιές). Η παρουσία θειούχων πηγών σε κοινότητες της περιοχής Μαραθάσας, είναι σε άμεση συσχέτιση με τη γεωλογία της περιοχής αλλά και την υπόγεια πορεία του νερού, στους υδροφόρους ορίζοντες της Μαραθάσας.