ΤΙ ΜΠΟΡEI ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΕΔΩ;

Θειούχες πηγές Καλοπαναγιώτη

Το φαινόμενο των θειούχων πηγών
Το φαινόμενο των θειούχων πηγών είναι ιδιαίτερα εμφανές στην περιοχή της Μαραθάσας (Καλοπαναγίωτη, Μουτουλλά και Τρεις Ελιές). Στη κοινότητα του Καλοπαναγιώτη, κοντά στις όχθες του ποταμού Σέτραχου, αναβλύζουν 11 θειούχες πηγές. Η πυκνότητα αυτή σε αριθμό θειούχων πηγών, δεν συναντάται πουθενά αλλού στο νησί. Ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των θειούχων πηγών είναι οι αυξημένες ποσότητες θειικού άλατος που παρατηρείται στη σύσταση του νερού τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι το νερό των θειούχων πηγών περιέχει περισσότερο από ένα χιλιοστό του γραμμαρίου (>1/1000 gr) θείο (S), το οποίο οφείλεται στο ελεύθερο υδρόθειο (Η₂S), στο υδροθειοϊόν (HS) ή και στο θειοθειικό ιόν (S₂O₃). Παρόλο που η λιθολογία της περιοχής του Καλοπαναγιώτη αποτελείται από φλεβικά πετρώματα, εντούτοις οι ιδιότητες του νερού των πηγών αυτών ως θειούχο νερό με ιαματικές ικανότητες, φαίνεται να σχετίζεται με την υπόγεια διαδρομή του νερού από την κορυφή του Τροόδους μέχρι και το σημείο εκφόρτησης του. Έτσι, ο αλκαλικός και υπεραλκαλικός χαρακτήρας του νερού των θειούχων πηγών της περιοχής σχετίζεται με τον αυξημένο χρόνο επαφής του υπόγειου νερού με τα πετρώματα της οροσειράς του Τροόδους κατά την κυκλοφορία του μέσα από τις υπόγειες ρωγματώσεις του, αλλά και την πιθανή ανάμιξη του με απολιθωμένο (παλαιότερο σε ηλικία) νερό. Οι δυο αυτοί παράγοντες αποτελούν και την επικρατέστερη εξήγηση για την αυξημένη συγκέντρωση θειικών αλάτων και ιόντων νατρίου και χλωρίου στο νερό των πηγών του Καλοπαναγιώτη. Στη χημική αυτή σύσταση των πηγών, οφείλονται και οι ιαματικές ιδιότητες του νερού.

Οι ιαματικές πηγές του Καλοπαναγιώτη Οι ιαματικές πηγές του Καλοπαναγιώτη και οι θεραπευτικές ιδιότητες των θειούχων νερών τους ήταν γνωστές από τα παλιά χρόνια. Την περιοχή, η οποία άνηκε στο βασίλειο των Σόλων (11ο - 3ο αιώνα π.Χ. & 3ο -10ο αιώνα μ.Χ.) οι βασιλείς την επισκέπτονταν συχνά (και την ευρύτερη περιοχή της Μαραθάσας με τις ιαματικές πηγές) ως μέρος θερινής ευεξίας και ξεκούρασης. Υπάρχουν αναφορές για τις επισκέψεις στην περιοχή από τις βασιλικές και αριστοκρατικές οικογένειες του νησιού κατά την εποχή των Ρωμαίων, των Βυζαντινών και των Φράγκων, όπου αξιοποιούσαν τις ιαματικές πηγές της περιοχής για σκοπούς λουτροθεραπείας.

Το νερό των θειούχων πηγών του Καλοπαναγιώτη καταγράφει σειρά ευεργετικών επιδράσεων, αφού συμβάλει μεταξύ άλλων σε διαταραχές του πεπτικού συστήματος, σε δερματικές παθήσεις και σε ρευματικές παθήσεις. Οι τοπικές αναφορές υποστηρίζουν ότι, οι κάτοικοι και οι επισκέπτες ανάλογα με το πρόβλημα που είχαν αξιοποιούσαν τις διάφορες πηγές της κοινότητας, έτσι για πόνους του στομάχου έπιναν μικρές ποσότητες νερού από την πηγή «Στομαχικού» η οποία έχει χαμηλή συγκέντρωση θειικών αλάτων, ενώ για ρευματικές παθήσεις και δερματοπάθειες έκαναν λουτροθεραπεία με το νερό από την πηγή του «Ψαμμιακού» η οποία έχει ψηλότερη περιεκτικότητα σε θειικά άλατα. Το νερό των θειούχων πηγών αξιοποιούσαν οι κάτοικοι της περιοχής και για το πλύσιμο των ρούχων τους, αφού η περιεκτικότητα σε θείο ήταν τόση ώστε τα ρούχα να καθαρίζονται/ πλένονται χωρίς τη χρήση σαπουνιού ή/και απορρυπαντικών.

Οι ιαματικές ιδιότητες των θειούχων πηγών του Καλοπαναγιώτη οδήγησε, κατά την αρχαιότητα, στη λειτουργία υδροθεραπευτηρίου αφιερωμένο στον Θεό Ασκληπιό (Ασκληπιείο). Οι ασθενείς πλένονταν στα σημεία της κοίτης του ποταμού, όπου ανέβλυζαν τα νερά και αναπαύονταν στους χώρους του Ασκληπιείου. Στις μεταγενέστερες περιόδους, με την διακήρυξη της ανεξιθρησκείας και τη δημιουργία των πρώτων εκκλησιαστικών Μονών, στον χώρο του Ασκληπιείου, τα ιδιωτικά λουτροθεραπευτήρια λειτουργούσαν βόρεια της Μονής του Αγίου Ιωάννη του Λαμπαδιστή, στην θέση που είναι γνωστή ως «Λουτρήδες». Η υδροθεραπευτική δραστηριότητα στην περιοχή διακόπηκε κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας. Στα πρόσφατα χρόνια η λουτροθεραπεία σε παραθεριστικές κατοικίες στην κοινότητα του Καλοπαναγιώτη επαναδραστηριοποιήθηκε κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας (1878-1960), φτάνοντας στο αποκορύφωμα της την περίοδο 1920 - 1950. Η χρήση χημικών σκευασμάτων για σκοπούς λουτροθεραπείας κατά την περίοδο του 1950 και μετά, σήμανε και τη σταδιακή κάμψη της χρήσης των θειούχων πηγών για θεραπευτικούς σκοπούς. Εντούτοις, στις μέρες μας η ανάδειξη και επαναλειτουργία με επιτυχία διαφόρων λουτρών με θειούχα νερά, σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, υπογραμμίζουν την ακαταμάχητη αξία της παραδοσιακής λουτροθεραπείας, όταν αυτή συνδυάζεται με παραϊατρική και ιατρική παρακολούθηση.

Οι θεραπευτικές ιδιότητες των θειούχων νερών του Καλοπαναγιώτη έχουν κατ' επανάληψιν διαπιστωθεί από επιστημονικές αναλύσεις από τα μέσα του 19ου αιώνα. Η πρώτη ανάλυση ως προς τη σύσταση των θειούχων πηγών του Καλοπαναγιώτη έγινε στη Γερμανία το 1850, ενώ ακολούθησε το 1932 ανάλυση σε εργαστήριο στο Παρίσι, από τον Διευθυντή του Δημοτικού Χημείου Παρισίων και Προέδρου του Συμβουλίου της Διεθνούς Εταιρείας της Ιατρικής Υδρολογίας Dr. Fox, το 1963 δείγματα αναλύθηκαν στη Γερμανία, ενώ αναλύσεις γίνονται και από τα αρμόδια εργαστήρια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Dr. Fox αποδίδει εφάμιλλα χαρακτηριστικά στις θειούχες πηγές του Καλοπαναγιώτη με τα ιαματικά νερά των Πυρηναίων, και το νερό τους μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για εσωτερική χρήση (διαταραχές του πεπτικού συστήματος, των ουροποιητικών οργάνων, ατονία, αναιμία και δερματικές παθήσεις), όσο και για εξωτερική, με μπάνια (ρευματικές παθήσεις, αρτηριακή πίεση, τόνωση του νευρικού συστήματος, δερματικές παθήσεις κ.ά.).

Πηγή πληροφοριών:
Οι Ιαματικές πηγές του Καλοπαναγιώτη